Du lịch Lạng Sơn 2

Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn

Xã Quỳnh Sơn thuộc huyện Bắc Sơn, cách trung tâm thành phố Lạng Sơn 80 km về phía Tây Nam theo quốc lộ 1B. Đây là điểm tập trung nhiều tiềm năng thuận lợi phục vụ phát triển du lịch. Đến với Quỳnh Sơn du khách có thể thoải mái lựa chọn các chương trình tham quan du lịch phù hợp như tìm về cội nguồn lịch sử tại các điểm thuộc An toàn khu Bắc Sơn, trải nghiệm không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng truyền thống hoặc khám phá các hang động nguyên sơ kỳ bí…

Ấn tượng đầu tiên là kiến trúc bản làng của đồng bào dân tộc Tày với rất nhiều nhà sàn xây dựng tập trung trên không gian đồng nhất độc đáo, các nóc nhà theo cùng một hướng Nam duy nhất, khung cảnh rộng rãi thoáng mát, hài hòa với cảnh quan tự nhiên của núi rừng, đồng ruộng. Các ngôi nhà sàn xây dựng dựa theo lối kiến trúc nhà sàn truyền thống của dân tộc Tày, được làm bằng gỗ, trong đó có nhiều loại gỗ quý hiếm như nghiến, lý, sến…Quỳnh Sơn hiện có các hộ gia đình kinh doanh dịch vụ du lịch cộng đồng, có thể đáp ứng nhu cầu của khách du lịch cùng ăn uống, ngủ nghỉ và tham gia các hoạt động sản xuất nông nghiệp cùng người dân như xay thóc, giã gạo trong không gian văn hóa truyền thống. Với vị trí địa lý và cảnh quan tự nhiên đẹp, hệ thống giao thông từ xã Quỳnh Sơn rất thuận tiện cho bạn tham quan các điểm du lịch phụ cận.

Sau khi thuê phòng tại các nhà sàn, bạn có thể tham quan đình làng Quỳnh Sơn. Đây là một ngôi đình có lịch sử lâu đời thờ Quý Minh Đại Vương (tức Tướng quân Dương Tự Minh) là một nhân vật lịch sử có thật triều Lý (thế kỷ XI), ông là người có công đánh đuổi giặc cướp, thổ phỉ, giữ gìn sự bình yên trong các tỉnh vùng biên ải.

Trong khuôn viên đình làng có cây đa và cây khế cổ thụ tuổi đời hàng trăm năm. Đặc biệt cây đa cổ thụ được trồng năm 1540 vốn được dân làng bảo vệ và tôn thờ là một cây đa rất kỳ lạ, tán cây xum xuê che khắp một vùng: cây có 3 gốc, phần gốc chính trải qua thời gian hiện chỉ còn một phần rễ to bằng bắp tay, còn sự sống của cây hiện nay lại nhờ những chiếc rễ phụ phát triển mà thành 2 gốc vững chãi chống đỡ toàn bộ sức nặng, nuôi dưỡng cây. Ba gốc của cây đa cổ thụ vững chãi tựa như những thế hệ trong cùng một gia đình nương tựa vào nhau mà vươn cao xanh tốt. Những chiếc lá cây đa này cũng có sự khác biệt, theo các cụ già trong làng lá cây tự thay đổi mầu sắc trong 4 mùa của một năm. Cây khế trước sân đình được trồng năm 1663dù đã rất cổ thụ nhưng hàng năm vẫn đơm hoa kết trái, đặc biệt là bộ rễ lan tỏa sâu trong lòng đất đã tự mọc lên những gốc khế con xanh tốt nơi đất lành. Đình làng Quỳnh Sơn được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh năm 2012.

Lễ hội đình Quỳnh Sơn được tổ chức trong 2 ngày 12, 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm với nhiều nghi lễ truyền thống và trò chơi, trò diễn dân gian đặc sắc như Lễ cầu an, rước thành hoàng làng, lễ xuống đồng, chơi cờ tiên, đánh đu, hát ví, múa Tán đàn, múa trầu…

Bên dòng suối trong xanh uốn lượn chảy quanh những cánh đồng xanh tốt của xã Quỳnh Sơn là di tích Cầu Rá Riềng. Trước những năm 1940 đây là chiếc cầu gỗ bắc ngang qua suối, phía trên cầu có lợp mái tranh. Khi chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, vào một đêm tháng 9 năm 1940 dân quân du kích Bắc Sơn đã tập kích đoàn xe chở vũ khí, lương thực của thực dân Pháp đi qua, phóng hỏa đốt cầu, thu được nhiều vũ khí quan trọng góp phần giành thắng lợi cho cuộc tập kích đánh đồn Mỏ Nhài tại xã Hưng Vũ tối ngày 27/9/1940 – chiến thắng quan trọng có ý nghĩa mở đầu của phong trào Khởi nghĩa Bắc Sơn.

Điểm ngắm toàn cảnh Bắc Sơn

Từ Cầu Rá Riềng, các bạn có thể trải nghiệm hoạt động leo núi lên trạm phát sóng của Bưu điện Bắc Sơn. Sau khi leo hơn 500 bậc đá, sẽ được cảm nhận không gian hùng vĩ của núi non đại ngàn, ngắm những ngôi nhà sàn ẩn hiện bên cánh đồng lúa tốt tươi mầu mỡ. Đây là nơi lý tưởng để hoạt động dã ngoại và chụp ảnh.

Các điểm du lịch phụ cận của Quỳnh Sơn như rừng gỗ nghiến – đình Nông Lục – Đồn Mỏ Nhài – Trường bắn Vũ Lăng – Hồ Tam Hoa – Vườn quýt Bắc Sơn.

Từ xã Quỳnh Sơn, du khách theo tỉnh lộ241khoảng 8 km sẽ bắt gặp cảnh quan tự nhiên của cánh rừng gỗ nghiến nguyên sinh thuộc thôn Đông Đằng, xã Bắc Sơn. Đây là cánh rừng nguyên sinh quý hiếm trên địa bàn được người dân trong thôn bảo tồn nguyên vẹn trên một núi đá vôi. Trong rừng tập trung nhiều cây gỗ nghiến quý hiếm, trong đó có những cây cổ thụ cao hàng chục mét, thân cây khổng lồ bám chặt vào vách đá lởm chởm. Kỳ thú hơn, trên đỉnh núi đá này có nhiều cây “dự báo thời tiết” mà dân làng vẫn gọi là “mạy kham”, loài cây này có tên như vậy vì trước những ngày mưa to gió lớn lá của chúng sẽ chuyển thành mầu trắng bạc thay vì mầu xanh như thường ngày.

Đình Nông Lục

Cách rừng gỗ nghiến không xa là đình Nông Lục thuộc xã Hưng Vũ, đình được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1962. Đình Nông Lục là sự kết hợp hài hòa của lối kiến trúc đình cổ truyền thống đồng bằng Bắc Bộ với lối kiến trúc nhà sàn truyền thống của người Tày ở Lạng Sơn, được xây dựng từ thời Nguyễn (năm 1927), sau này được tu bổ lại trên cơ sở giữ nguyên kiến trúc nghệ thuật truyền thống. Tại đình Nông Lục vào tối ngày 25/9/1940 đã diễn ra cuộc họp quan trọng của các đồng chí đảng viên châu Bắc Sơn để bàn phương án khởi nghĩa cướp chính quyền của thực dân Pháp tại đồn Mỏ Nhài. Cuộc họp đã ra Nghị quyết thành lập Ban Chỉ đạo cuộc khởi nghĩa, thống nhất thời gian khởi nghĩa vào 20h ngày 27/9/1940.

Khu di tích đồn Mỏ Nhài

Từ đình Nông Lục du khách đi hơn 1 km là đến di tích đồn Mỏ Nhài. Đồn nằm trên một ngọn đồi cao, có vị trí quân sự chiến lược án ngữ con đường huyết mạch đi về 3 hướng chính là Bình Gia, Vũ Lăng, Bằng Mạc. Khi chiếm châu Bắc Sơn thực dân Pháp đã tập trung xây dựng đồn Mỏ Nhài thành một căn cứ quân sự mạnh hòng kiểm soát và sẵn sàng đè bẹp lực lượng du kích Bắc Sơn hoạt động quanh vùng. Tối ngày 27/9/1940 khoảng 600 quân dân du kích Bắc Sơn chia làm 3 hướng đồng loạt tấn công đồn Mỏ Nhài bằng các loại vũ khí thô sơ hoặc tự chế hoặc thu được của địch khiến chúng phải rút chạy, ta thu giữ nhiều súng ống, đạn dược, đốt bỏ tài liệu và ấn tín. Chiến thắng đồn Mỏ Nhài là dấu ấn quan trọng của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, được đánh giá “là tiếng súng báo hiệu cho cuộc khởi nghĩa toàn quốc, là bước đầu đấu tranh bằng các lực lượng dân tộc Đông Dương”. Chiến thắng đã chứng minh tính đúng đắn của việc chuyển từ hình thức đấu tranh chính trị sang đấu tranh vũ trang của Đảng ta, cổ vũ mạnh mẽ các cuộc đấu tranh vũ trang cách mạng sau này.

Từ đồn Mỏ Nhài, quý khách tiếp tục tham quan Trường Vũ Lăng tại xã Vũ Lăng. Sau chiến thắng của ta tại đồn Mỏ Nhài thực dân Pháp điên cuồng đàn áp, dân quân du kích Bắc Sơn rút vào vùng rừng núi Vũ Lăng và Võ Nhai (Thái Nguyên) để bảo toàn, củng cố lực lượng. Ngày 23/10/1940 Pháp tập trung hơn 100 tay súng tại Trường Vũ Lăng để chuẩn bị tấn công vào khu căn cứ du kích. Nhận được tin, sáng ngày 25/10/1940 các chiến sĩ du kích Bắc Sơn theo hai đường tiến đánh Trường Vũ Lăng, địch không dám chống cự, chỉ bắn chỉ thiên và tìm đường rút chạy. Nhân dân khắp nơi nghe tin nhiệt liệt hưởng ứng và đi theo cách mạng, địch liên tiếp tan rã ở khắp các thôn xóm thuộc châu Bắc Sơn. Đến ngày 28/10/1940 tại Trường Vũ Lăng Ban Chỉ đạo Khởi nghĩa Bắc Sơn gồm các đồng chí Trần Đăng Ninh, Chu Văn Tấn, Hoàng Văn Thụ…tổ chức cuộc mít tinh thị uy, thông báo tình hình chính trị trên thế giới, tuyên bố xóa bỏ chính quyền thực dân Pháp, kêu gọi nhân dân ủng hộ cách mạng đánh Pháp đuổi Nhật. Hiện nay nơi đây trưng bày một số tư liệu và hiện vật lịch sử.

Kết thúc chuyến tham quan các điểm trong tour, quý khách sẽ được trải nghiệm không gian mênh mông rộng lớn của các hồ nước ngọt trong vùng như hồ Vũ Lăng, hồ Tam Hoa, cùng trải nghiệm bơi bè mảng, câu cá giải trí và thưởng thức các món ẩm thực đặc sắc. Nếu quý khách đến Bắc Sơn vào mùa quýt chín (tháng 10, 11 âm lịch) có thể ghé thăm các vườn quýt đặc sản mọc sai trĩu cành trong các lân, lũng, thoải mái lựa chọn và mua về làm quà.

Bảo tàng khởi nghĩa Bắc Sơn

Một điểm tham quan hấp dẫn không thể bỏ qua khi đến với Bắc Sơn là Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn. Cách trung tâm thị trấn Bắc Sơn 2,5 km thuộc xã Long Đống, Bảo tàng được xây dựng năm 1985 với dáng dấp mô phỏng kiến trúc một ngôi nhà sàn truyền thống của dân tộc Tày, tọa lạc trên một khoảng không gian rộng rãi, thoáng mát. Đây là nơi trưng bày và lưu giữ rất nhiều tư liệu, hiện vật sinh động về cuộc Khởi nghĩa Bắc Sơn hào hùng trong lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc Việt Nam trong những năm 1940 – cuộc khởi nghĩa đánh dấu bước chuyển mình từ đấu tranh chính trị sang đấu tranh vũ trang của cách mạng Việt Nam, từ đây hình thành những đội dân quân du kích Bắc Sơn đầu tiên (Cứu Quốc quân, sau đổi tên là Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay).

Nội dung trưng bày tại Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn theo 3 chủ đề chính: Bắc Sơn thời tiền sử – Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn – Bắc Sơn phát huy truyền thống cách mạng. Ngoài những hiện vật và tư liệu lịch sử có giá trị nghiên cứu cao, Bảo tàng còn trưng bày và lưu giữ nhiều hiện vật của nền văn hóa Bắc Sơn nổi tiếng trong khảo cổ Việt Nam. Nơi đây đã trở thành một thiết chế văn hóa quan trọng của địa phương, là nơi nghiên cứu, học tập và giáo dục truyền thống cho các tâng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Từ khi mở cửa trưng bày đến nay, Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn đã đón hàng triệu lượt khách tham quan, nghiên cứu, trong đó có rất nhiều cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng như các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt, Trần Đăng Ninh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh, Trần Đức Lương, tổng Bí thư Nông Đức Mạnh…

Tiếp theo, các bạn tiếp tục hành trình khám phá hang Cốc Lý nằm trong lòng núi đá phía sau sân vận động thuộc trung tâm thị trấn huyện Bắc Sơn. Hang Cốc Lý được xếp hạng di tích danh thắng cấp tỉnh năm 2002, có 3 tầng rộng rãi với nhiều thạch nhũ hình thù kỳ thú.

Hồ Pác Mỏ

Từ trung tâm thị trấn huyện Bắc Sơn theo đường liên xã khoảng 2 km các bạn sẽ đến hồ Pác Mỏ thuộc xã Hữu Vĩnh. Đây là di tích danh thắng được xếp hạng cấp tỉnh năm 2002. Không chỉ là một hồ thủy lợi đơn thuần cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt, hồ Pác Mỏ có cảnh quan đẹp tự nhiên, nguồn nước trong xanh không bao giờ vơi cạn, mặt hồ yên bình soi bóng những mái nhà sàn thấp thoáng bên tán cây cổ thụ dưới chân núi. Ngay bên hồ là giếng Bó Loóng, truyền thuyết kể rằng ngày xưa vùng này vốn khô cạn, vào một ngày mưa to gió lớn có con trâu thần trắng đã húc vào vách đá bên hồ, chui vào lòng núi mà tạo ra khe giếng này. Từ đó đến nay khe giếng Bó Loóng nước chảy suốt quanh năm cung cấp nước cho vùng hồ mênh mông. Điều kỳ lạ là trước mỗi ngày mưa to nước chảy ra từ giếng sẽ đổi màu trắng đục như nước vo gạo, nguồn nước khe đặc biệt lạnh không biết xuất xứ chảy từ đâu, lạnh đến nỗi giữa trưa hè một người khỏe mạnh cũng không thể ngâm mình trong nước đến 5 phút.

Cách hồ Pác Mỏ khoảng 200 mét là hang Thắm Hoài. Hang có 2 tầng, nhiều nhũ đá hình thù kỳ lạ rất đẹp mắt, có những cột đá vôi cao hàng chục mét sừng sững cạnh lối đi. Hang nằm lưng chừng núi, dài hơn 700 mét, trần hang cao rộng có nhiều thạch nhũ muôn màu sắc. Sau năm 1964 Đài Phát thanh Khu tự trị Việt Bắc đã sơ tán từ Đồng Hỷ (Thái Nguyên) về hang Thắm Hoài hoạt động để tránh các cuộc ném bom phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ. Hiện nay tại tầng 1 và phía ngoài hang còn dấu tích khu xưởng máy và khu nhà ở của cán bộ nhân viên nhà Đài khá nguyên vẹn.

Từ hồ Pác Mỏ, các bạn tiếp tục theo đường liên xã khoảng 7 km đến xã Tân Lập khám phá hang Lân Pán và hang Rù Hon. Hang Lân Pán thuộc một trong 12 điểm thuộc An toàn khu Bắc Sơn đã được xếp hạng di tích cấp Quốc gia. Tại đây ngày 23/6/1941 đoàn cán bộ Trung ương Đảng gồm các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt, Hoàng Văn Thụ, Phùng Chí Kiên, Trần Đăng Ninh…dự Hội nghị Trung ương 8 từ Pác Bó (Cao Bằng) trở về đã ở lại hang trong một thời gian để chỉ đạo phong trào cách mạng Bắc Sơn, truyền đạt nội dung Nghị quyết Trung ương 8 về đẩy mạnh phong trào đấu tranh chống phát xít Nhật – Pháp, đấu tranh giải phóng dân tộc.

Đến trung tâm xã Tân Lập, các bạn tạm dừng phương tiện, chuẩn bị đồ nghề leo núi để thám hiểm và chinh phục hang Rù Hon. Mặc dù địa hình hang Rù Hon rất hiểm trở nhưng bên trong lòng hang cảnh quan vô cùng hùng vĩ, có nhiều vòm cao hơn 150 mét, ăn sâu dường như bất tận trong lòng núi đá. Hệ thống thạch nhũ nguyên sơ mang hình những thác đá, trống đá, đầu rồng, tiên ông, ao tiên, cung nữ, thạch quái…muôn hình vạn trạng với đủ cung bậc mầu sắc, hấp dẫn sự trải nghiệm và khám phá.

Ải Chi Lăng

Ải Chi Lăng – vùng đất địa linh nhân kiệt và rực rỡ chiến công ở miền biên ải phía Bắc của Tổ quốc. Với địa thế hiểm yếu, ải Chi Lăng được coi là bức tường thành của kinh thành Thăng Long trong việc chặn đứng các cuộc viễn chinh khét tiếng từ phương Bắc tràn sang.

Chi Lăng là ải có quy mô hoành tráng và đồ sộ chạy dài gần 20km, rộng 3km nối liền hai huyện Chi Lăng và Hữu Lũng của tỉnh Lạng Sơn. Ải Chi Lăng là thắng cảnh được bao bọc bởi dãy núi đá Kai Kinh ở phía tây và dãy núi Bảo Ðài ở phía đông. Hai đầu ải có những ngọn núi đá độc lập, cao chót vót tạo thành thế hiểm. Lịch sử oai hùng của Chi Lăng gắn liền với những hoạt động của các nhà quân sự thiên tài như Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn và những thủ lĩnh tài năng của xứ Lạng: Phò mã Thân Cảnh Phúc, Thế Lộc, Hoàng Ðại Huề…

Ngược dòng lịch sử xa xăm, con người còn để lại ở Chi Lăng những vết tích của nền văn hóa Bắc Sơn – Mai Pha nổi tiếng với những hang động đẹp như trong huyền thoại và những rìu đá, mảnh gốm… minh chứng cho những giai đoạn sơ sử, tiền sử của con người sinh sống ở nước ta.

Vào những năm trước và sau công nguyên, ải Chi Lăng đã gắn liền với sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, đấu tranh chống các triều đại phong kiến Trung Quốc xâm lược. Thế kỷ 14, tể tướng nhà Trần là Phạm Sư Mạnh khi cưỡi ngựa qua biên ải đã hạ một câu thơ bất hủ: “Chi Lăng ải hiểm tựa lên trời”.

Năm 1077, phụ quốc Thái uý Lý Thường Kiệt đi thân hành về Chi Lăng gặp phò mã Thân Cảnh Phúc bàn bạc việc binh. Với chiến tuyến Quyết Lý và Giáp Khẩu (Chi Lăng), Thân Cảnh Phúc và quân dân xứ Lạng đã góp sức đánh tan bọn xâm lược Tống lần thứ hai.

Thế kỷ 13, cả thế giới kinh hoàng trước vó ngựa của đế quốc Nguyên Mông. Tuy nhiên, năm 1284, khi cánh quân Nguyên qua ải Chi Lăng đã bị quân ta chặn đánh kịch liệt và tướng Nguyên là Nghê Nhuận bị giết chết tại chỗ. Chính Hưng Ðạo Ðại vương Trần Quốc Tuấn đã thể hiện thiên tài quân sự của ông ở đây: bằng hố bẫy ngựa, phục binh của ta từ dưới hố dùng mã tấu phạt đứt chân ngựa, tách bọn Nguyên Mông thiện chiến ra khỏi ngựa mà tiêu diệt chúng…

Thế kỷ 15, ải Chi Lăng lại ghi vào lịch sử Việt Nam một trang chói lọi, đó là chiến thắng 1427, giết chết Nguyên soái An Viễn hầu Liễu Thăng – chủ tướng của giặc cùng 1 vạn quân Minh, góp phần quyết định kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống quân Minh, giải phóng đất nước. Thế kỷ 18, dưới thời Hoàng đế Quang Trung – một nhà quân sự thiên tài, Chi Lăng lại một lần nữa cùng quân dân cả nước đánh tan tành quân xâm lược nhà Thanh… Vào các thế kỷ 19 và 20, ải Chi Lăng lại chứng kiến những chiến công đánh Pháp, đuổi Nhật của quân dân ta.

Núi mặt quỷ

Núi có hình mặt quỷ nằm ở thôn Quán Thanh (xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng, Lạng Sơn). Chính vì vậy mà trước đây nơi này có tên gọi là Quỷ Môn Quan, tức là cửa mặt quỷ. Ngọn núi này có điểm đặc biệt là ở giữa khoảng xanh của cây cỏ, lộ lên một hình thù rất giống mặt của một con quái vật khổng lồ. Nhìn từ xa, khuôn mặt này có đầy đủ cả mắt, mũi.

Một điều thú vị là, dù được coi là mặt quỷ, nhưng người dân nơi đây không coi đấy là biểu tượng của cái ác, mà ngược lại, người dân cho rằng “mặt quỷ sẽ bảo vệ cuộc sống bình an cho dân làng”.

Hang Gió

Hang Gió còn có các tên gọi: Động Thông Gió hay Mai Sao Phong động. Khu di tích Hang Gió thuộc Lũng Khòm (thôn Sao Thượng B), xã Mai Sao, huyện Chi Lăng. Khu di tích danh thắng Hang Gió bao gồm một vùng rộng lớn, với nhiều núi dá, hang đá tự nhiên thuộc dãy núi Bó Nhàn từ thôn Sao Thượng tới trung tâm xã Mai Sao. Trong đó hang động nổi bật nhất là hang Gió. Đây là hang động có quy mô lớn, chiều dài hàng trăm mét, rộng đến 50 – 70 m, chiều cao có chỗ lên đến 30 – 40 m. Hang có 2 tầng và một tầng hầm, ít ngách phụ, trong hang it hiểm trở đi lại dễ dàng. Sàn hang tương đối bằng phẳng, vòm hang cao rộng, thoáng mát mang dáng dấp vòm nhà thờ. Vách hang có nhiều nhũ đá mang hình thù kỳ dị.

Đến thăm khu danh thắng hang Gió trước tiên phải thăm Hang Gió (động Thông Gió) bước lên 392 bậc hình chữ chi nối dài mới đến được Hang Gió, sau đó mới thăm các hang khác xung quanh như: Hang Công Chúa (tức hang Sân Khấu), hang Hoàng Tử (tức hang Sáng), hang Thiên Đình, hang Dơi, động Thủy Tiên (tức hang Nước).

Hang Lạng Nắc

Hang Lạng Nắc có tên gọi khác là hang Miệng Hổ hoặc hang Treo (tên gọi của nhân dân địa phương). Hang Lạng Nắc nằm trong dãy núi đá vôi xã Mai Sao, huyện Chi Lăng, Lạng Sơn. Hang ở ngay cạnh cây số 32 Quốc lộ 1A (cũ), cách thị trấn Đồng Mỏ 5km về phía Đông Bắc, cách UBND xã Mai Sao 400m về phía Nam. Đường đi đến chân núi thuận tiện, có thể dùng phương tiện ô tô. Nhưng để leo lên cửa hang thì cần có thêm một chút sức khỏe và sự kiên nhẫn của vận động viên leo núi.

Hang Lạng Nắc ở độ cao khoảng 100m so với mặt thung lũng. Cửa hang rộng 18m, cao 16m, hướng về phía Đông, chếch Nam khoảng 200, rất thoáng mát, khô ráo. Chiều sâu của hang là 17m, mặt hang bằng phẳng, rộng khoảng 70m2. Dưới chân núi hang Lạng Nắc có suối Mai Sao, là đầu nguồn của sông Thương. Hang Lạng Nắc nằm trong một hệ sinh thái khá đa dạng: núi đá, núi đất, đồi, thung lũng, sông, suối, … Vì thế, hang Lạng Nắc rất thuận lợi cho sinh hoạt và kiếm sống của người nguyên thủy.

Đền Bắc Lệ

Đền Bắc Lệ là một quần thể di tích nằm trên một quả đồi giữa khu Nam của Phố Bắc Lệ . Hiện nay vẫn chưa xác định được chính xác thời gian ra đời của một ngôi đền, song căn cứ vào hai văn bia còn (1919 và 1933) đền Bắc Lệ từ đầu thế kỷ XX đến nay đã trải qua 5 lần tu sửa tôn tạo. Theo văn bia khắc năm Khải Định thứ 4 (1919) thì trước đó đền chỉ là một am thờ nhỏ, hay bị hỏa hoạn, sau đó nhân dân đã cung tiến xây dựng thành một ngôi nhà 3 gian gồm 3 cung: Đệ Nhất – Đệ Nhị – Đệ Tam (cung cấm) ngôi đền mang bóng dáng nghệ thuật kiến trúc điêu khắc Trung quốc. Trong đợt sửa chữa lần 2 (1933) và lần 3 (1940) ngôi nhà 3 gian cũ đuợc quay lại và xay thêm cung Đệ Tam ở phía sau. Một cổng Tam quan to cao được xây dựng ở phía ngoài Tam cấp lên đền. Sau đó do các điều kiện, nguyên nhân khác đền Bắc Lệ còn qua một số lần sửa chữa.

Tuy trải qua nhiều lần tu bổ, nhưng ngôi đền hiện nay vẫn giữ được dáng vẻ cổ truyền, diện mạo đền hiện nay ngoài đền chính còn có một số gian thờ khác, bên phía mặt tiền của đền là một gian nhà nhỏ khoảng 10m², thờ Chầu Bé Bắc Lệ, phái trước bên trái phía Đông Bắc của của mặt chính diện đền có một bàn thời Ngũ Hổ ngoài trời. Đền chính vẫn nằm trên vị trí cũ, đó là một dãy nhà 3 gian xây bằng gạch lợp ngói tây, cột gỗ, ba gian nhà này đồng thời là 3 cung, diện tích 126m².

Mặc dù đã bị thất lạc nhiều song đền vẫn giữ được một số di vật cổ và thêm các hiện vật mới được cung tiến. Hiện nay đền có 19 pho tượng lớn nhỏ chủ yếu bằng chất liệu gỗ, nhiều y môn sặc sỡ treo trên các lối đi có hai văn bia và nhiều hoành phi câu đối.

Cũng giống như bất kỳ một đền thờ Mẫu nào đền Bắc Lệ thời Công Đồng, Tứ Phủ, thờ tất cả các vị Chư Linh ở bốn miền Vũ Trụ, thế nhưng ở đây đặc biệt coi trọng các vị thần linh gắn liền với địa phương như Mẫu Thượng Ngàn, Chầu Bé, Cô Bé… những vị thần cung cấp ban phát của cải vô biên nơi núi rừng cho con người, và trở thành biểu tượng của sự sống vĩnh hằng. Chầu Bé theo quan niệm của người dân ở đây, vốn là người có thật quê quán ở Bắc Lệ. Tại đây Chầu Bé có thể thay mặt Mẫu để thực hiện các ý đồ sáng tạo của các Mẫu.

Bên cạnh Trung tâm là Mẫu còn có các thần linh hóa thân của Mẫu như Ngũ Vị Tôn Ông, Tứ Phủ Chầu Bà, Tứ Phủ Quan Hoàn, Cô, Cậu.. được thể hiện qua việc bài di tích. Lễ hội chính của đền Bắc Lệ được tổ chức vào ngày 20 tháng 9 âm lịch hàng năm. Việc tế lễ, rước sách tổ chức rất linh đình, thu hút một số lượng đông đảo người dân tham dự.

Khu du lịch sinh thái cộng đồng Hữu Liên

Là điểm nối giữa hai thị trấn huyện Hữu Lũng – Bắc Sơn với tuyến giao thông liên huyện khá hoàn chỉnh, ngoài sự đa dạng về sinh học của khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia, đến với xã Hữu Liên các bạn sẽ được khám phá loại hình du lịch sinh thái và du lịch khám phá cảnh quan tự nhiên.

Không chỉ đa dạng về sinh cảnh với khu rừng đặc dụng quí hiếm, những hang động núi đá và thác nước hùng vĩ, Hữu Liên còn là điểm du lịch sinh thái, cộng đồng hấp dẫn với nhiều giá trị về di tích lịch sử, văn hóa, lễ hội và các trò chơi dân gian. Dạo quanh xã Hữu Liên, nổi bật giữa những thung lũng lúa nước bằng phẳng là những nếp nhà sàn rộng rãi, thoáng mát nằm lưng chừng mây núi của rừng già tựa như một bức họa thủy mặc làm say đắm lòng người.

Khu du lịch Mẫu Sơn

Đỉnh Mẫu Sơn cao 1,541 mét, được bao bọc xung quanh bởi bao gồm một quần thể 80 ngọn núi lớn nhỏ với đỉnh cao nhất là Phia Po (1.541 m, còn gọi là đỉnh Công hay Công Sơn – nơi đặt cột mốc 42, biên giới Việt Trung). Diện tích khu Mẫu Sơn khoảng 550km², nằm cách trung tâm thị xã Lạng Sơn 30km về phía đông bắc,cách thành phố Lạng Sơn 30 km.

Đỉnh Mẫu Sơn là một nơi lý tưởng để nghỉ ngơi và thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng. Không khí rất trong lành và thiên nhiên phóng khoáng, tạo cảm giác gần gũi và thân thiết. Dọc đường đi, bạn còn có thể giao lưu với người dân tộc Dao, Tày, Mông, Nùng…đang gùi rau hay bó củi trên vai.

Về mùa đông có những năm nhiệt độ ở Mẫu Sơn xuống tới nhiệt độ âm và có thể có tuyết rơi, băng đá. Nhiệt độ trung bình ở đây là 15,5°C, đỉnh núi quanh năm có mây phủ. Mẫu Sơn nổi tiếng với các sản vật chè tuyết sơn, gà lôi sáu cựa, chanh rừng, ếch hương, rượu Mẫu Sơn…

Xem thêm bài viết : Kinh nghiệm du lịch phượt Mẫu Sơn

Di tích Pác Lùng – Ký Làng

Pác Lùng, Ký Làng là một địa danh thuộc thôn Nà Han, xã Tri Phương, huyện Tràng Định. Nơi đây ngày 11/4/1938 đã diễn ra thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của Tràng Định dưới sự chủ trì của đồng chí Hoàng Văn Thụ.

Hang Cốc Mười

Hang Cốc Mười ở thôn Nà Han, xã Tri Phương là cơ sở In ấn tài liệu và là địa điểm hoạt động bí mật của chi bộ Phi Mỹ những năm trước cách mạng tháng Tám. Sau khi thành lập (4- 1938) và đi vào hoạt động, chi bộ Phi Mỹ đã đặt cơ sở In tại hang Cốc mười do đồng chí Quốc Bình (Giáo Lợi) phụ trách. Toàn bộ tài liệu, báo chí, truyền đơn, văn bản hoạt động của chi bộ Phi Mỹ đều từ cơ sở này mà ra.

Đồn Pò Mã

Ngày nay dấu tích đồn Pò Mã ở xã Quốc Khánh ngoài những mảng chân tường và vết nền, móng xây bằng đã hộc. Năm 1934 – 1935, nhằm đối phó tích cực đối phó với phong trào cách mạng Tràng Định, đồng thời ngăn chặn ảnh hưởng của cách mạng thế giới vào Việt Nam, thực dân pháp đã ráo riết xây dựng hệ thống đồn bốt dày đặc khắp vùng giáp biên. Đồn Pò Mã được xây dựng trong thời kỳ này.